Ptaki to nad wyraz interesujące królestwo zwierząt, które zadziwia nas na każdym kroku, tak w życiu codziennym, jak również naukowców, obserwujących te stworzenia od dekad.
Niektóre gatunki odznaczają się imponującą inteligencją do tego stopnia, że co odważniejsi uczeni porywają się na teorię, jakoby poszczególne gatunki były zdolne do samoświadomości i trudno im się dziwić, skoro ptaki potrafią nawet mówić!
Czemu papugi mówią?
Wyjaśnienie jest pozornie proste – papugi zapamiętują zasłyszane dźwięki, powtarzając je, gdy uznają to za stosowne. Jednak co tak naprawdę sprawia, iż rozmowa z papugami jest możliwa?
Najważniejszym narządem odpowiedzialnym za proces artykułowania ludzkiej mowy u papug jest krtań. Dokładniej mówiąc, jest to krtań dolna – narząd, przypominający kostne pudełko złożone z poszerzonych pierścieni, we wnętrzu którego znajdują się membrany wibracyjne oraz podział tchawicy.
Jednakże liczne odmiany ptaków cechują się rozwiniętą krtanią dolną, czego skutki możemy codziennie usłyszeć w postaci najróżniejszych śpiewów, więc dlaczego jedynie poszczególne gatunki przejawiają skłonności do swady? Kluczową rolę w tym przypadku odgrywa budowa krtani dolnej, mianowicie im bardziej skomplikowana struktura narządu, tym większa możliwość do artykułowania złożonych dźwięków. Pod tym względem papugi plasują się mniej więcej w połowie stawki, mimo to nadrabiają swoje braki inteligencją oraz zdolnościami do nauki.
Czy papugi mówią ze zrozumieniem?
Nie sposób mówić o rozmowie, gdy jedna ze stron nie rozumie wypowiadanych przez siebie słów, więc w tym miejscu pojawiają się nie bezpodstawne wątpliwości, czy aby na pewno rozmowa z papugami jest wykonalna. Biolodzy nieustannie starają się pogłębiać swoją wiedzę na temat tych enigmatycznych zwierząt, jednak wciąż nie poznaliśmy jednoznacznej odpowiedzi na to nurtujące pytanie. Tym niemniej istnieje wiele opracowań i badań w kwestii poziomu rozumienia mowy, które mogą napawać optymizmem miłośników tychże zwierząt.
Warto w tym miejscu przytoczyć historię kobiety o imieniu Irene, która w latach 70’ kupiła młodą papugę z gatunku żako – Alexa. Irene szybko poznała się na predyspozycjach swojego nowego przyjaciela i przez następne 30 lat trenowała go, zachęcając do licznych zabaw i rozmów, a efekty treningów mówią same za siebie. Alex był w stanie rozpoznawać 50 obiektów po nazwie, określać kształt i kolor wskazywanego przedmiotu, umiał również rozróżniać cyfry od 1 do 6, a co najważniejsze zdołał zapamiętał ponad 100 słów!
Na tym etapie zdolności intelektualne Alexa porównywane były do inteligencji pięcioletniego dziecka, co oznaczałoby że może papugi nie znają definicji i dokładnego znaczenia słów, ale również nie wykrzykują losowo zapamiętanych przez siebie zwrotów. Ponadto bardzo często, podobnie jak inne zwierzęta domowe, papugi rozpoznają emocje, tonacje oraz intencje zasłyszanych przez siebie wyrażeń.
Jak rozmawiać z papugą?
Mimo, iż zwierzęta te przejawiają naturalne predyspozycje do uczenia się skomplikowanych dźwięków, to proces nauki mowy nie jest tak prosty, jak mogłoby się wydawać. Przede wszystkim należy uzbroić się w cierpliwość, odpowiednią wiedzę i dobre chęci, ponieważ najgorszym co można w tym przypadku zrobić, to zmuszać papugę do nauki.
Kiedy powyższe warunki zostaną spełnione, można przystąpić do nauki, która nie różni się zbyt wiele od uczenia ludzkiej mowy małego dziecka. Kluczowym elementem jest wiek papugi, ponieważ jak powszechnie wiadomo najłatwiej i najszybciej nowych rzeczy uczą się młode zwierzęta. Papugi najczęściej wkraczają w odpowiedni wiek do rozpoczęcia nauki między czwartym, a szóstym miesiącem życia.
Najlepiej rozpocząć naukę zaczynając od prostych, krótkich słów, wymawiając je powoli i jak najbardziej wyraźnie, aby ułatwić ptakowi zapamiętywanie. W początkowych etapach wystarczą proste zwroty, takie jak “cześć”, “proszę”, “dzień dobry” lub chociażby imię posiadacza papugi. Aby treningi były skuteczne należy skupić całą uwagę papugi na sobie, ponieważ ptak, mający skłonności do rozpraszania swojej uwagi może napotkać trudności w uczeniu się nowych dźwięków. Uczący się ptak powinien być poza klatką, blisko swojego właściciela, aby mógł dokładnie obserwować człowieka podczas rozmowy.
Dobrym pomysłem byłoby również wprowadzenie do szkolenie elementów nagrody, aby dodatkowo zachęcić pupila do owocnej nauki. Owoce, orzechy lub ziarna świetnie sprawdzą się w roli nagrody za uzyskane postępy lub skuteczne i długotrwałe zapamiętanie pożądanego słowa lub zdania.
