Zatrudnienie jest jednym z kluczowych elementów naszego życia. Dzięki niemu otrzymujemy wynagrodzenie z pomocą którego jesteśmy w stanie finansować podstawowe potrzeby życia codziennego, odkładać pieniądze na wymarzone cele, czy realizować hobby.
Jednocześnie, opisywane pojęcie jest ściśle związane z rynkiem pracy. Odnosi się do popytu i podaży ofert pracy, co w konsekwencji doprowadza do zatrudnienia. Co więcej, z pojęciem pracy nierozerwalnie wiąże się charakter umowy, jaką oferują nam pracodawcy. Z punktu widzenia pracownika najbardziej optymalna jest umowa o pracę. Niestety, z perspektywy pracodawcy nieraz wygląda to zupełnie inaczej.
Co to jest umowa o pracę?
Na wstępie należy zapoznać się z pojęciem umowy o pracę. Szersze rozwinięcie tematu znajdziemy w II rozdziale ustawy Kodeks Pracy. W myśl przepisów umowa o pracę jest definiowana jako czynność prawna, która polega na złożeniu dobrowolnych oświadczeń woli przez dwie strony: pracownika oraz pracodawcę. Na jej mocy osoba zatrudniana zobowiązuje się do wykonywana określonych czynności wskazanych w treści umowy za ustalonym wynagrodzeniem, pod kierownictwem pracodawcy oraz w określonym przez niego miejscu i czasie. Z kolei pracodawca wypłaca ustalone wcześniej wynagrodzenie.
To jednak nie wszystko. Dodatkowo należy pamiętać o przestrzeganiu wszelkich przepisów związanych z pojęciem pracy na danym stanowisku. Mowa m.in o bezpieczeństwie i higienie pracy, ale też o stosowaniu się do wskazanych w umowie klauzul, takich jak np. zachowanie tajemnicy handlowej.
Dlaczego pracodawcy nie chcą zatrudniać na umowę o pracę?
Umowa o pracę, choć jest jedną z najpopularniejszych form zatrudnienia, to w praktyce często spotyka się z niechęcią ze strony pracodawców. Dlaczego tak jest?
Po pierwsze, przeszkodą są różnorodne składki, jakie muszą być odprowadzane do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Urzędu Skarbowego. Wynagrodzenie netto pracownika jest tylko jedną ze składowych. Ze względu na przytoczone koszty, finalna kwota zatrudnienia jest o wiele wyższa. Co ciekawe, nawet kwota brutto widniejąca na umowie nie wyczerpuje tematu. W żargonie kadrowym mówi się o tzw. koszcie brutto brutto, który odzwierciedla faktyczne wydatki finansowe związane z zatrudnieniem pracownika.
Oprócz składek odprowadzanych do podmiotów publicznych, umowa o pracę zobowiązuje pracodawcę do przestrzegania wszelkich obostrzeń wynikających z Kodeksu Pracy. Podstawowym elementem jest prawo do pełnopłatnego urlopu, którego nie gwarantuje umowa zlecenie, czy umowa o dzieło. Poza tym, pracodawca ponosi koszt (do określonej liczby dni w roku) ewentualnych zwolnień chorobowych.
O niechęci pracodawców do zatrudniania na umowę o pracę może dodatkowo świadczyć konieczność zapewnienia pracownikowi umowy na czas nieokreślony po przepracowaniu przez niego w przedsiębiorstwie 33 miesięcy. Alternatywą jest przekroczenie trzech umów na czas określony, które skutkuje takim samym wynikiem.
Dodatkowe czynniki, które świadczą o niechęci zatrudniania na umowę o pracę
Jak widać, przytoczone przykłady wyjaśniają, dlaczego nieraz tak trudno jest otrzymać umowę o pracę. Dodatkową barierą dla pracodawców mogą być również zmiany, które obowiązują od sierpnia 2022 roku. W myśl znowelizowanych przepisów prawa pracodawca będzie musiał podać powód zwolnienia pracownika nawet w przypadku umowy na czas określony. Obecnie taki charakter wynikał tylko i wyłącznie z umów o pracę na czas nieokreślony.
Co więcej, istotne znaczenie ma również okres wypowiedzenia. W przypadku innego rodzaju umów (np. zlecenie) często nie spotkamy się z takim terminem. Oznacza to, że zarówno jedna, jak i druga strona mogą zrezygnować niemal z dnia na dzień. W przypadku umowy o pracę takie rozwiązanie jest możliwe tylko i wyłącznie w odniesieniu do porozumienia stron. W innych przypadkach pracodawca chcąc zwolnić pracownika (inaczej niż w trybie dyscyplinarnym) musi liczyć się z koniecznością zachowania odpowiedniego okresu wypowiedzenia, który zależy od stażu pracy w danej firmie.
Na koniec warto zauważyć, że umowa o pracę to dodatkowe obciążenie w charakterze administracyjnym. Do obowiązków pracodawcy należy przekazanie pracownikowi dodatkowych dokumentów, takich jak np. informacja o warunkach zatrudnienia. Dodatkowo, nie obejdzie się bez regularnych badań dopuszczających pracownika do pracy, systematycznych szkoleń BHP, ewidencji czasu pracy, czy stworzenia i przechowywania akt pracownika. Pracodawca ma również obowiązek poinformowania pracownika o ryzyku zawodowym i jeśli to konieczne, zapewnienia środków ochrony indywidualnej, w tym przekazania odpowiedniej odzieży oraz obuwia, co generuje dodatkowe koszty.
