W poniedziałek 20 września w 80 rocznicę powstania Narodowych Sił Zbrojnych odbyła się uroczysta zmiana wart i apel pamięci przed Grobem Nieznanego Żołnierza. Podczas obchodów nastąpiło także złożenie kwiatów.
Uroczystości przed Grobem Nieznanego Żołnierza
W uroczystości wzięło udział wiele zasłużonych osób w tym Szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk. W swoim przemówieniu przypomniał, że Narodowe Siły Zbrojne były formacją, która na równym poziomie traktowała walkę z dwoma okupantami, Nazistowską III Rzeszą Niemiecką oraz Związkiem Radzieckim.
Kasprzyk zaznaczył, że żołnierzom narodowego podziemia było dane najlepiej odczytać oba zagrożenia, zarówno to płynące ze wschodu jak i z zachodu. Przypomniał też o tym, że siły te po wojnie zwalczały polskojęzyczne organizacje komunistyczne, które dążyły do podporządkowania Polski Związkowi Sowieckiemu. Żołnierze tej formacji, jak zauważył Kasprzyk „Nie rozróżniali, który z okupantów jest lepszy lub gorszy”. Nie podchodzili też do sprawy tak jak wielu im współczesnych, którzy uważali, że „sojusznik naszych sojuszników jest naszym przyjacielem”. Od początku byli świadomi tego, że Rosja radziecka wraz z jej ekspozyturą w okupowanej Polsce są niemniej groźne od III Rzeszy. W związku z tym walczyli zarówno z jednymi jak i z drugimi.
W trakcie uroczystości odczytano list do zgromadzonych wystosowany przez marszałek Sejmu Elżbietę Witek, która napisała, że „jesteśmy winni niezatartą pamięć i szacunek” żołnierzom Narodowych Sił Zbrojnych.
Odznaczenia
W kolejnej części uhonorowani zostali zasłużeni weterani NSZ. Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości odznaczono mjr. Leopolda Dmochowskiego „Sęka” – żołnierza Narodowego Zjednoczenia Wojskowego za jego zasługi dla polskiej niepodległości. Był on aresztowany i torturowany przez bezpiekę komunistyczną. Medale Pro Bono Poloniae otrzymali urodzony w 1924 r. mjr Maksymilian Kowalewski „Junak”, dowódca plutonu w II Okręgu Mazowsze Północ NSZ oraz więzień komunistycznej bezpieki a także ppor. Józef Gutowski „Szpak”, żołnierz powojennego podziemia niepodległościowego i łącznik oddziału NSZ z Kolna na Podlasiu.
W uroczystości wzięli udział duchowni katolickich, prawosławnych i ewangelickich ordynariatów i duszpasterstw polowych, którzy modlili się za poległych oraz zmarłych żołnierzy NSZ. Na zakończenie miał miejsce Apel Pamięci.
Rys historyczny
Narodowe Siły Zbrojne były działająca w konspiracji w okresie II wojny i po jej zakończeniu formacją wojskową obozu narodowego. NSZ powstały 20 września 1942 roku mocą rozkazu pierwszego komendanta głównego formacji płk Ignacego Oziewicza „Czesława” po połączeniu Organizacji Wojskowej Związek Jaszczurczy oraz tej części Narodowej Organizacji Wojskowej, która odmówiła scalenia z Armią Krajową. Przez szeregi Narodowych Sił Zbrojnych przeszło przez cały okres ich istnienia, jak się szacuje, około 75 tysięcy Polaków.
