Już za dwa dni będziemy świętować andrzejki — najpopularniejsze imieniny w Polsce i nie tylko. Jesteście ciekawi, skąd wzięła się ta popularna tradycja? Zapraszamy na wirtualną podróż w czasie, z której dowiecie się więcej o pochodzeniu andrzejek, a także poznacie najpopularniejsze wróżby i przesądy związane z tym świętem.
Andrzejki — skąd wzięła się ta tradycja?
Przenieśmy się na chwilę do XVI wieku, kiedy chrześcijaństwo powoli zastępowało pogańskie tradycje. Dawniej ludzie często spotykali się, by świętować, wróżyć lub oddawać cześć bóstwom. Wraz z pojawieniem się chrześcijaństwa zaadaptowano niektóre tradycje, dopasowując je do nowego wyznania. Tym sposobem uzyskaliśmy ciekawy miks oddawania czci zmarłym i wróżenia pod patronatem świętego Andrzeja. Nie wiadomo dokładnie, skąd wzięły się andrzejki, ale bez wątpienia mają one związek ze świętem zmarłych. Wierzono, że końcówka listopada to szczególny czas, kiedy duchy mają większą moc i częściej kontaktują się z ludźmi. Większej aktywności duchów nie można było tak po prostu zostawić. Dzień świętego Andrzeja był idealnym momentem, by wykorzystać moc duchów do poznania przyszłości. Zwłaszcza tej związanej z życiem miłosnym.
Andrzejki chętnie obchodzono w całej Europie, także w Polsce. Nie wiadomo dokładnie, gdzie po raz pierwszy wykonywano andrzejkowe wróżby. Niektóre źródła wskazują na Grecję, a inne na Niemcy. W każdym razie tradycja ta ma już setki lat i wciąż cieszy się ogromną popularnością.
Andrzejki w Polsce
Noc z 29 na 30 listopada dawniej uważano za szczególnie magiczny czas. Obecnie w Polsce jest to przede wszystkim okazja do ostatniej imprezy przed adwentem. W wigilię świętego Andrzeja kończy się również rok liturgiczny w kościele katolickim. Mimo że kościół potępia wszystko, co związane z pogańskimi tradycjami, to andrzejkowe wróżby zdają się nikomu nie przeszkadzać. Andrzejki obchodzi się głównie w szkołach — dzieci wspaniale się bawią przy wróżbach! W ostatnich dniach przed adwentem często organizowane są imprezy andrzejkowe w klubach i hotelach. Polacy chętnie też imprezują w domu.
Co się robi w andrzejki?
Zgodnie z tradycją andrzejki to czas wróżenia celem poznania przyszłości. Wróżby pomagają zajrzeć w konkretne zakątki przyszłości — dotyczące miłości i przyszłego partnera. Wróżb jest naprawdę wiele, a do najpopularniejszych należy lanie wosku przez klucz. Dawniej wróżby wypełniały całe wieczory, a dzisiaj są dodatkiem do imprez.
Andrzejki kiedyś i dziś
Początkowo andrzejki nie były wcale zabawą. Chociaż święto zawsze miało radosny charakter, przed wiekami wróżby traktowano bardzo poważnie. W końcu chodziło o miłość życia! Kobiety i dziewczęta korzystały z indywidualnych wróżb, zachowując dla siebie wszystkie uzyskane informacje. Z czasem wróżby andrzejkowe stały się okazją do świetnej zabawy w większym gronie.
Zastanawiacie się może, dlaczego andrzejki kojarzą się niemal wyłącznie z kobietami? A to dlatego, że przed wiekami andrzejki istotnie dotyczyły tylko kobiet. Chłopcy obchodzili katarzynki. W dniu imienin patronki to chłopcy wróżyli sobie przyszłość, marząc o idealnej wybrance. Katarzynki nie przetrwały próby czasu, a andrzejki stały się dniem wspólnych zabaw i wróżb.
Najpopularniejsze andrzejkowe wróżby
Andrzejki to czas niesamowitych wierzeń. Dawne tradycje mają w sobie wiele uroku, a codzienność Polaków żyjących przed wiekami zadziwiłaby niejednego współczesnego mieszkańca kraju! W andrzejki dziewczęta były zmotywowane do tego, aby cały dzień pościć i składać modlitwy do świętego Andrzeja. Najwytrwalsze panny mogły we śnie ujrzeć swojego przyszłego ukochanego. Na szczęście inne wróżby nie wymagały takich poświęceń.
Lanie wosku przez klucz
Nie ma osoby, która nie kojarzyłaby tej fascynującej wróżby. Do jej wykonania potrzebujemy świecy (aby stopić ją w kąpieli wodnej i uzyskać wosk), oraz naczynia z zimną wodą. Warto również zaopatrzyć się w klucz z dziurką, przez którą będziemy przelewać wosk. Zimna woda szybko usztywni roztopiony wosk i na podstawie tego, co pokaże zastygła woskowa masa, oceniamy, jaki będzie nasz przyszły partner/partnerka. To zabawa pozostawiająca mnóstwo miejsca wyobraźni.
Układanie butów
Prosta zabawa mająca pokazać, kto jako pierwszy wyjdzie za mąż lub się ożeni. Każdy z uczestników zabawy zdejmuje jeden but. Następnie buty są ustawiane w rzędzie jeden za drugim. But, który pierwszy dotknie progu drzwi, wskaże osobę, która pierwsza zawrze związek małżeński.
Wróżby z psem
Dawniej bardzo popularne były wróżby, które przeprowadzano przy pomocy psa. Zwierzę wcielało się w swego rodzaju proroka miłości. Już tłumaczymy, o co chodzi. W andrzejki dziewczęta przygotowywały smakołyki, które następnie układały w pobliżu psa. Zwierzę skuszone zapachem pysznych placuszków (niestety nie dbano o zdrową dietę dla czworonogów) pojawiało się przy zapełnionym dobrociami stole. W tej zabawie liczył się wybór psa. Ten placuszek, który jako pierwszy zniknął w paszczy zwierzęcia, wyznaczał kobietę, która jako pierwsza wyjdzie za mąż. Co ciekawe, w andrzejki szczekanie psa nabierało nowego znaczenia. Od strony, z której szczekał pies, miał w przyszłości nadejść przyszły ukochany.
Wróżenie ze skórki jabłka
Ciekawa wróżba polegająca na starannym obieraniu jabłka w taki sposób, by skórka była jak najdłuższa. Następnie należało rzucić skórkę za siebie, przez lewe ramię. Leżąca na podłodze skórka ułoży się w kształt litery. Jeśli będzie podobna na przykład do litery A, przyszły ukochany będzie nosił imię zaczynające się właśnie na tę literę.
Losowanie przedmiotów
Na koniec zostawiliśmy bardzo fajną, ale i nieco stresującą wróżbę. Losowanie przedmiotów polegało na prostej analizie symboli. Dziewczęta wyciągały z wcześniej przygotowanego worka różne przedmioty. Obrączka tradycyjnie oznaczała szybki ślub. W worku znajdowały się także listki. Wylosowanie takiego listka przepowiadało staropanieństwo, co z pewnością było bardzo przykrą wiadomością dla dziewcząt żyjących przed wiekami. W tej zabawie można wylosować także różaniec, który oznacza życie w zakonie.
Dlaczego w Europie obchodzi się andrzejki?
Andrzejki to radosna tradycja, która istnieje od setek lat. Dawniej to właśnie andrzejki i katarzynki stanowiły święta zakochanych. Współcześnie show skradły walentynki, ale o andrzejkach także nie zapomniano. Trzeba przyznać, że andrzejki, jako mniej komercyjne, bardziej sprzyjają pielęgnowaniu miłości i przyjaźni. Ta tradycja jest wyjątkowa, skoro przetrwała tak wiele lat i wciąż cieszy się niezwykłą popularnością.
