Pod pojęciem zaburzeń odżywiania, kryje się rozbudowana grupa chorób o podłożu jednostek psychiatrycznych. Osoby, które zmagają się ze schorzeniem tego typu, odczuwają powiązane ściśle z jedzeniem nieprzyjemne emocje. Ignorowane, znacznie wpływają na komfort codziennego funkcjonowania, ogólny stan zdrowia, kondycje fizyczną oraz psychiczną.  Nieprawidłowe relacje z jedzeniem, prowadzą m.in. do anoreksji i bulimii, które są najpopularniejszymi zaburzeniami odżywiania.  

Czym jest zaburzenie odżywiania? 

Zaburzenia odżywiania to grupa często występujących schorzeń, które wystąpić mogą w każdym wieku. Choroby powiązane są zwykle z nieprawidłowymi zachowaniami w stosunku do jedzenia. Wystąpić może zarówno wstręt do spożywania posiłków, jak i nadmierne przejadanie się. Najczęściej spotykać się można z określeniami, które w ten sposób opisują przede wszystkim bulimię i anoreksję. Schorzeń tego typu jest jednak o wiele więcej, ponieważ do postaw zalicza się także m.in. żarłoczność, przejadanie się, czy wymioty wynikające z psychicznych reakcji na jedzenie. 

Każde z szerokiego spektrum zaburzeń odżywiania, posiada ponadto inne objawy i źródło. Schorzenia powinno się traktować indywidualnie z uwzględnieniem podstaw, które mogą powodować nieprawidłowości. 

Objawy zaburzeń odżywiania 

Większość ze zbadanych i leczonych zaburzeń odżywiania ma wspólne cechy, które wskazują na powiązane schorzenia. Osoby chorujące, nadmiernie skupiają się na swoim wyglądzie oraz posiadają negatywny obraz własnego ciała. Towarzyszą im również nieprawidłowe nawyki, związane ze spożywaniem pokarmów. Jeżeli podejrzewasz u kogoś ze swoich bliskich zaburzenia odżywiania, warto zwrócić uwagę na codzienne problemy, wśród których znaleźć się może: 

• niezadowolenie ze swojego obecnego wyglądu, 
• zmiana zachowania związana ze spożywaniem posiłków (np. unikanie wspólnego jedzenia), 
• pogorszenie się stanu zdrowia, w tym nadmiernego wypadania włosów, pogorszenie kondycji cery lub nieuzasadniona senność,
• nadmierne liczenie każdej spożywanej kalorii, 
• przechodzenie na rygorystyczne diety odchudzające, szczególnie u osób, które posiadają zbyt niską masą ciała. 

Do gabinetów psychiatrów lub psychologów w większości przypadków trafiają osoby, u których zaburzenia odżywiania nie są jedynym problemem. Zmagają się oni również z innymi jednostkami chorobowymi z zakresu psychiatrii, takimi jak zaburzenia depresyjne, lękowe czy osobowości. 

Rodzaje zaburzeń odżywiania

Zaburzenia odżywiania kojarzą się dużej części społeczeństwa z anoreksją, którą jest jadłowstręt psychiczny. Jednostek chorobowych, które polegają na nieprawidłowych relacjach z jedzeniem, jest jednak wiele więcej. Poniżej przedstawiamy podstawowe zaburzenia oraz ich charakterystykę. 

Anoreksja 

Termin jednostki chorobowej pochodzi z języka greckiego i oznacza “brak apetytu”. Osoby chorujące na anoreksję to częściej będące w okresie dojrzewania kobiety, rzadziej natomiast obserwuję się chorowanie mężczyzn. Przebieg anoreksji może być różny, zawsze jednak związany jest ze znaczną utratą masy ciała i niezadowoleniem ze swojego wyglądu. Medycznie określa się dwa główne rodzaje choroby, w tym typ:

• bulimiczny – przejadanie się osoby chorej, które w następstwie redukowane jest nadmiernymi ćwiczeniami, przyjmowaniem leków ograniczających przyswajanie kalorii czy wymuszonymi wymiotami, 
• restrykcyjny – znaczące ograniczenie spożywania jedzenia, doprowadzające do zbyt dużej utraty masy ciała. 

Osoba, która cierpi na anoreksję, przez swoje zachowania doprowadza do ciągłego chudnięcia i utrzymywania niskiej masy ciała. Wszystkie działania przybliżające do celu utraty wagi są wykonywane w pełni świadomie i często planowane z wyprzedzeniem. Chory szuka i stosuje wszystkie możliwe sposoby, które doprowadzą go do redukcji kilogramów. Spożywa produkty przeczyszczające, wywołuje wcześniej wspomniane wymioty, ogranicza jedzenie lub wszystko, co zje, postanawia spalić, wykonując rygorystyczne ćwiczenia. Na dalszych etapach rozwoju schorzenia, pojawiają się również inne objawy, które wynikają z niedożywienia organizmu oraz zaburzenia postrzegania własnego ciała. 

Bulimia 

Kolejną popularną jednostką chorobową dotyczącą zaburzeń odżywiania jest bulimia, nazywana również żarłocznością psychiczną. Charakteryzuje się występowaniem częstych napadów głodu, powiązanych ze znacznie zwiększonym apetytem. Poczucie winy z powodu objadania sprawia, że chory czuję strach przed przytyciem i głodzi się pomiędzy napadami nadmiernego jedzenia. Spożywać może również środki przeczyszczające lub zmuszać się do ćwiczeń.

Inne zaburzenia odżywiania 

Zaburzenia odżywiania mogą mieć różne podłoże i dotyczyć innych charakterystycznych objawów. Wśród mniej znanych jednostek chorobowych, wyróżnia się: 

• zaburzenie nadmiernego objadania się – schorzenie o podobnych objawach, jak bulimia. Przebieg opiera się również na napadach niekontrolowanego objadania się. Różni się jednak brakiem stosowania metod zapobiegających przybieraniu na wadze. 

• Pica – dotyczyć może zarówno dorosłych, jak i dzieci. Polega na spożywaniu substancji, które nie są przeznaczone do jedzenia. 

• Zespół przeżuwania – głównym objawem jest cofanie się treści żołądkowej lub występowania niekontrolowanych wymiotów. 

• Zespół nocnego jedzenia – Jedzenie często wysokokalorycznych produktów w porach nocnych.

Jednostki, które aktualnie nie są uwzględnianie w medycznych klasyfikacjach zaburzeń lub schorzeń: 

• diabulimia – spotykana u osób, które chorują na cukrzycę. Chory podaje sobie dawkę insuliny w sposób, sprawiający unikania zwiększenia masy ciała. 
• ortoreksja – zaburzenie polegające na obsesyjnym spożywaniu produktów wyłącznie zdrowych i pełnowartościowych.
• alkoreksja – (zwana także drunkoreksją) Pacjent celowo ogranicza spożywanie posiłków, aby kalorie spożywane wraz z alkoholem nie wpłynęły na zwiększenie wagi. 

Mniej znaną jednostką zaburzeń jest także tzw. zespół smakosza (Gourmand). Problem pojawić się może w wyniku uszkodzenia płatów czołowych mózgowia, przez co chory spożywać chce tylko wyrafinowane posiłki. 

Leczenie

Najskuteczniejszym sposobem leczenia zaburzeń odżywiania jest skorzystanie z pomocy specjalisty prowadzącego psychoterapię. Pomocne mogą okazać się również terapie, które dobierane powinny być indywidualnie w zależności od potrzeb i rodzaju zaburzenia. Towarzyszące inne objawy somatyczne lub psychiczne (np. stany depresyjne), mogą być ponadto wspierane leczeniem farmakologicznym.