Dla nas jako rodziców, czas dorastania naszych dzieci, jest niewątpliwie jednym z najtrudniejszych etapów wychowawczych. Wiek nastoletni charakteryzuje się bowiem okresem buntu, podważania autorytetów osób dorosłych, rozchwianiem nastroju u naszego dziecka.

Jak sobie radzić z takimi trudnościami? Jak rozmawiać z nastolatkiem? Czego nie mówić nastolatkom? Jak opanować trudne relacje z nastolatkami? Tego wszystkiego dowiesz się z niniejszego, krótkiego artykułu. Zapraszamy zatem do lektury.

Czym charakteryzuje się wiek nastoletni u dziecka?

Z punktu widzenia psychologicznego, zmiana w zachowaniu naszego dziecka, którą możemy zaobserwować, gdy wkracza ono w wiek nastoletni, jest czymś normalnym. Nasze dziecko dorasta, próbuje stawać się samodzielne, podejmować własne, niezależne od rodziców decyzje. Dziecko poszukuje własnej drogi, wartości, które chce wyznawać, chce szukać tego, co dla niego ważne, stąd zainteresowanie i chęć przynależności do różnych subkultur młodzieżowych, wyznawanie różnych idei itp.

Zdaniem Erika Eriksona, psychoanalityka i psychologa zajmującego się rozwojem człowieka, jest to okres tzw. tworzenia się tożsamości. Jak zatem odnaleźć się w kontaktach z naszymi dziećmi, tak, aby jednocześnie rozumieć ich potrzeby, wspierać je i być dla nich oparciem, a zarazem nie sprawić, aby widziały one w nas wrogów, którzy chcą odebrać im jedynie ich wolność i autonomię?

Jak rozmawiać z nastolatkiem?

Do tego tematu należy podejść w sposób delikatny. Nie możemy bowiem traktować nastolatka niczym małego dziecka, zarazem nie wolno nam wymagać od niego tego samego, czego wymagamy od osoby dorosłej. W rozmowie z nastolatkiem warto być otwartym i wykazywać dużo empatii. Jak zatem rozmawiać z nastolatkiem, aby nie zrazić go do siebie?

Z pewnością nie możemy być dla niego zbyt surowi. Jeżeli jesteśmy tradycjonalistami i nie podoba nam się kolczyk w nosie, nie wolno nam powiedzieć naszemu dziecku „nie zgadzam się, bo nie lubię kolczyków”. Musimy wykazać zrozumienie i dać mu przestrzeń. Dziecko nie jest wierną kopią rodziców, ma własne zdanie i preferencje, które musimy zaakceptować. Inaczej wiele w jego oczach stracimy. Niektóre pomysły naszego syna lub córki mogą wydać się nam szokujące. Powinniśmy wtedy poprosić dziecko o pewien czas na przemyślenie i przedyskutowanie takiego pomysłu wspólnie z partnerem. Nie zakazujmy bez powodu.

Nie wolno nam zmieniać zdania i się wycofywać. Jeśli w czasie rozmowy z nastolatkiem poprosimy go, aby wrócił do domu o 23, musimy to wyegzekwować.  Jeżeli wróci on o 2 lub 3 w nocy, nie możemy pokazywać, że nie jest to dla nas problemem, gdyż wtedy stracimy w jego oczach cały autorytet, który budowaliśmy przez lata. Konsekwencja w kontaktach z nastolatkiem to podstawa.

Pamiętaj, aby ustalać jasne zasady, lecz zarazem nie staraj się wyprzedać faktów. Wspomniane już wyjście np. na imprezę, musi być poprzedzone deklaracją na temat godziny powrotu. Nie można przy tym jednak przesadzić. Jeżeli zaczniemy rozmowę od „nie możesz pić alkoholu, bo…”, a nasze dziecko nigdy nie miało go w ustach, spowoduje to tylko postawę obronną z jego strony. Nastolatek odpowie sobie w myślach „przecież ja nigdy nie piłem, czy ona przestała mi ufać?”.  Stracimy zatem całe zaufanie i więź, jaką budowaliśmy.

Znajdź swojemu dziecku hobby. To dobry sposób na to, aby wypełnić mu czas, dzięki czemu nie będą wpadać mu szalone pomysły do głowy. Jeżeli w czasie rozmowy z nastolatkiem widzisz, że Twój syn lub córka interesują się sportem, może warto zapisać takie dziecko na zajęcia sportowe?

Pozwól swojemu dziecku być samodzielnym. Nie podejmuj za niego każdej decyzji. Nastolatek musi też sam decydować o ważnych dla niego sprawach. To pozwoli mu usamodzielnić się i wpłynie korzystnie na jego dorosłe życie. Jeżeli będziemy zbytnio ingerować w jego prywatne sprawy, może to spowodować spotęgowanie buntu w jego zachowaniu. Dzięki powyższym radom wiesz już jak rozmawiać z nastolatkiem. Czego jednak lepiej nie mówić nastolatkom? Jakich zachowań unikać?

Czego nie mówić nastolatkom?

Po pierwsze, nigdy nie krytykuj swoich dzieci! Zwrot typu „zobacz, Piotrek ma same piątki, a Ty ledwo dwójki, jesteś do niczego”, spowoduje, że dziecko będzie mieć niską samoocenę, co może rzutować na całe jego przyszłe życie.

Nie bagatelizujmy ich problemów. Dla nas dorosłych, nastoletnie miłości mogą wydać się tymczasowe i ulotne. Dla nastolatków jednak mają one ogromne znaczenie. Jeżeli nasza córka będzie rozpaczać, ponieważ rzucił ją chłopak, a my odpowiemy, że „przecież na nim świat się nie kończy”, zranimy w ten sposób jej uczucia i przestanie ona widzieć w nas powiernika jej problemów. Może skutkować to tym, że w sytuacji, gdy pojawi się w jej życiu bardzo poważny problem, nie powie nam ona o nim.

 Z czego wynikają trudne relacje z nastolatkami?

Musimy pamiętać, że trudne relacje z nastolatkami nie wynikają z faktu, że to z nimi coś z nimi jest nie tak. Winny zawsze jest rodzic. Wystrzegajmy się zatem powyższych błędów i stosujmy się do zawartych powyżej rad, a relacje z nastolatkami będą o wiele lepsze. W wyjątkowo trudnych relacjach z nastolatkami, pomocna może okazać się np. wspólna terapia rodzinna, na której wszyscy możecie omówić swoje problemy.